Từ đầu thế kỷ XVIII đến hết thế kỷ XIX là giai đoạn mà văn học Việt Nam có những bước chuyển mạnh mẽ trên nhiều phương diện trong quá trình dân tộc hóa các giá trị nghệ thuật. Đây là giai đoạn văn học trung đại có những giá trị đạt đến đỉnh cao nghệ thuật, cũng là thời điểm xuất hiện các thể loại mới có nguồn gốc dân tộc hoặc được dân tộc hóa gắn liền với nghệ thuật diễn xướng, nghệ thuật trình diễn, phản ánh một cách sâu sắc hiện thực và đời sống nội tâm của con người.

Cuốn sách được chia làm 5 chương:

Chương 1: Bối cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa thế kỷ XVIII – nửa đầu thế kỷ XIX

Chương 2: Đặc điểm, diện mạo chung của đời sống văn học

Chương 3: Các thể loại, tác phẩm và tác giả tiêu biểu

Chương 4: Bối cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa nửa cuối thế kỉ XIX

Chương 5: Đặc điểm và diện mạo nửa thế kỷ văn học với những khuynh hướng và tác gia tiêu biểu